EC Szombierki
An abandoned power station in Poland. We visited it several times during the years 2009 – 2018.
Szombierki Power Station (Polish: Elektrociepłownia Szombierki) is a coal-fired power station in Szombierki district of Bytom, Poland. Operational since 1920, since the 1990s it operates at a limited capacity and is regarded as a monument due to its architectural value.
History in polish below.
Budowę Elektrociepłowni Szombierki rozpoczęto po zakończeniu I wojny światowej. Inwestorem i właścicielem była niemiecka spółka Schaffgotsh Bergwerksgesellschaft GmbH należąca do spadkobierczyni majątku po Karolu Goduli – „śląskiego kopciuszka” – Joanny Gryzik i jej męża hrabiego Hansa Ulryka Schaffgotscha. Jak głosi niepotwierdzona dokumentami legenda – pierwotnie miała to być fabryka materiałów wybuchowych, jednak ostatecznie obiekt przeprojektowano tak, aby pełnił funkcję elektrowni.
Zakład otwarto 29 listopada 1920. Pierwszymi urządzeniami, które rozpoczęły pracę, były cztery kotły typu “Babcock” i turbozespół “WUMAG” o mocy 12,8 MW, a następnych latach uruchomiono kolejnych 19 kotłów typu “Steinmiller”, “Babcock-Wilcox” i “Babcock”, a także cztery turbozespoły “WUMAG” i GMA “WUMAG”. W 1925 roku na wieży elektrowni zamontowano czterostronny zegar marki Siemens und Halske, sprzężony z 54 zegarami działającymi w zakładzie. W 1937 roku wzniesiono najwyższy z trzech kominów elektrowni o wysokości 120 metrów.
Elektrownia Szombierki była jednym z pierwszych zakładów, które rozpoczęły działalność po wkroczeniu Armii Czerwonej do Bytomia w 1944 r. Była to zasługa pracowników, którzy pomimo ewakuacji większości kierownictwa doprowadzili do ponownego rozruchu. W tym samym roku oddziały Armii Czerwonej zdemontowały część urządzeń i wywiozły je w głąb Rosji.
15 maja 1945 roku zakład został przekazany władzom polskim. Zostały w nim cztery turbozespoły i 20 kotłów, co pozwalało na osiągnięcie mocy 70 MW. W latach 1947-1948 zamontowano 3 kotły typu La Mont oraz dwa turbozespoły typu Skoda-35 MW i I Brneńska. Dzięki temu w 1955 roku osiągnięto moc 108 MW. Szombierki były wtedy jedną z największych elektrowni w kraju.
W latach siedemdziesiątych przekształcono “Szombierki” z zawodowej elektrowni kondensacyjnej w elektrociepłownię. W połowie lat 90. przeprowadzono gruntowną modernizację drugiej elektrociepłowni Bytomia – EC Miechowice, na niej opierając podstawową produkcję spółki ZEC Bytom S.A. Natomiast EC Szombierki po zlikwidowaniu produkcji energii elektrycznej stała się jedynie źródłem rezerwowo-szczytowym systemu ciepłowniczego miasta.
